Ngộ độc thực phẩm là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách phòng ngừa.

1. Ngộ độc thực phẩm là gì?

Ngộ độc thực phẩm hay còn gọi là ngộ độc thức ăn hoặc trúng thực, là tình trạng người bệnh bị trúng độc, ngộ độc do ăn uống phải những thức ăn, nước uống bị nhiễm khuẩn, nhiễm độc hoặc các loại thực phẩm bị biến chất, ôi thiu, vượt quá liều lượng cho phép các chất bảo quản, chất phụ gia,… 

Nếu ngộ độc ở mức độ nhẹ người bệnh có thể khỏe lại sau vài ngày, trong trường hợp nặng sẽ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe, thậm chí có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời

2. Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm?

• Thời tiết nóng bức cùng với độ ẩm cao chính là điều kiện thuận lợi cho các vi khuẩn có hại, nhất là trong đường tiêu hóa sinh sôi và phát triển. Trong khi đó nhiều người có thói quen xử lý thực phẩm hoặc bảo quản chưa đúng , thức ăn để bên ngoài không khí nóng quá lâu…
• Thức ăn chưa được nấu chín kỹ để tiêu diệt vi khuẩn làm vi khuẩn có cơ hội nhân lên và phá hủy thức ăn.
• Nhiều nơi có điều kiện sinh hoạt khó khăn, nhiều người vẫn phải nấu ăn với nguồn nước không đảm bảo vệ sinh hoặc chế biến trong môi trường không đảm bảo vệ sinh… dễ dẫn đến tiêu chảy và ngộ độc thức ăn. Chính vì thế, môi trường  ô nhiễm, nước thải sinh hoạt kém là điều kiện thuận lợi cho virus xuất hiện và gây bệnh.
• Thực phẩm và rau quả chưa được rửa sạch và đúng cách.
• Nắng nóng nhiều người ngại nấu ăn nên hay mua các loại thức ăn từ chợ hay siêu thị không đảm bảo vệ sinh, thực phẩm bán sẵn không bảo quản đúng cách gây ra ngộ độc và tiêu chảy như các món ăn từ gỏi cá sống, các loại tiết canh sống từ động vật…

Thực phẩm không đảm bảo vệ sinh gây ngộ độc thức ăn

3.Triệu chứng khi bị ngộ độc

    Ngộ độc thức ăn có thể xảy ra sau khoảng vài phút hoặc vài giờ, cũng có thể từ 1-2 ngày sau khi hệ tiêu hóa tiêu thụ hết thực phẩm. Một số trường hợp người bệnh có thể nghĩ đến ngộ độc khi:

• Người bệnh đột nhiên buồn nôn, khó chịu
• Người bệnh đi ngoài phân lỏng và đau bụng.
• Thực phẩm vừa ăn uống có mùi vị lạ, ôi thiu, thậm chí có thể có giun sán.

Bên cạnh đó, các đặc điểm ngộ độc nổi bật cần lưu ý như:

• Đi ngoài phân lỏng nhiều lần trong ngày, khoảng trên 4 lần / ngày, tuy nhiên đi ngoài không xối xả như những người mắc tả.
• Người bị tiêu chảy do ngộ độc sẽ đau quặn bụng từng cơn, ở một số trường hợp có thể sốt nhẹ, cơ thể mệt mỏi vì mất nước.
• Các triệu chứng trên có thể bắt đầu trong vài phút, vài giờ thậm chí 1 ngày sau khi ăn các thực phẩm bị ô nhiễm.
• Trường hợp nặng sẽ mất nước và rối loạn điện giải như : Bệnh nhân khát nước, cảm giác miệng khô, bệnh nhân tiểu ít hoặc không có và kèm theo triệu chứng đau đầu, chóng mặt và mệt mỏi rũ rượi.

4. Biến chứng nguy hiểm của ngộ độc thức ăn

Ngộ độc thức ăn (ngộ độc thực phẩm) nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như:

• Rối loạn thần kinh: Người bệnh nhìn mờ, nhìn đôi, nói khó, có thể nói ngọng, bị tê liệt cơ, gặp tình trạng co giật, đau đầu, chóng mặt.
• Rối loạn tim mạch: Người bệnh có thể tụt huyết áp, loạn nhịp tim, khó thở, đau ngực.
• Ảnh hưởng hệ tiêu hóa: Thấy máu và chất nhầy lẫn trong phân, đau bụng dữ dội và đau ở các vị trí khác như đau cổ, đau họng, đau ngực.
• Sức đề kháng giảm sút: Sức đề kháng của người bị ngộ độc suy giảm nghiêm trọng, đặc biệt là ở trẻ nhỏ dưới 2 tuổi, người lớn tuổi hoặc những người đang điều trị bệnh phải sử dụng các thuốc gây ức chế miễn dịch (đối với các bệnh lý về khớp, ung thư, dị ứng), người bị suy dinh dưỡng, mắc bệnh lý dạ dày tá tràng, bệnh gan, rối loạn sắc tố,… thì tình trạng này có thể nghiêm trọng hơn
• 5. Hướng dẫn sơ cứu, xử trí khi bị ngộ độc thực phẩm

Khi nhận thấy bản thân hoặc những người xung quanh có những biểu hiện ngộ độc, cần bình tĩnh và áp dụng những biện pháp sơ cứu ngay lập tức để giảm thiểu ảnh hưởng, tác động xấu đến sức khỏe người bệnh.

• Gây nôn

Đối với những người có triệu chứng nôn mửa ngay sau khi ăn phải thực phẩm nhiễm độc, hoặc những người bệnh còn tỉnh táo, chưa có triệu chứng ngộ độc cần lập tức dùng mọi biện pháp kích thích để nôn hết những thức ăn ra khỏi dạ dày. Có thể dùng ngón trỏ (đã được rửa sạch) để ép vào góc lưỡi người bệnh, hoặc pha nước muối hòa tan trong nước ấm để kích thích người bệnh nôn càng nhiều càng tốt, hạn chế các loại độc tố ngấm vào cơ thể người bệnh.

• Bù nước

Người bị ngộ độc thực phẩm có thể nôn và tiêu chảy nhiều lần dẫn đến mất nước, do đó cần cho người bệnh uống nhiều nước và nghỉ ngơi. Có thể bù nước cho người bệnh bằng dung dịch oresol được pha theo chỉ dẫn.  

• Thực hiện bù nước và nghỉ ngơi hợp lý

Nhanh chóng đưa người bệnh đi cấp cứu tại cơ sở y tế. Trường hợp người bệnh có những triệu chứng bất thường như co giật, rối loạn ý thức, suy hô hấp không được gây nôn vì có thể nguy hiểm đến tính mạng. Kể cả khi đã thực hiện các bước sơ cứu kể trên, người bệnh vẫn có nguy cơ gặp nguy hiểm bất cứ lúc nào. Do đó, cần đưa người bệnh đến ngay các cơ sở y tế để được chẩn đoán chính xác nguyên nhân và có hướng điều trị kịp thời.

6. Phòng tránh ngộ độc thực phẩm bằng cách nào?

Để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm cũng như các biến chứng nguy hiểm chúng ta cần chọn lựa thực phẩm an toàn, bảo quản thực phẩm đúng cách, giữ vệ sinh trong khi chế biến và ăn uống hợp vệ sinh bằng nguyên tắc ăn chín uống sôi.

• • Lựa chọn thực phẩm
• Chọn những thực phẩm an toàn, có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, còn hạn sử dụng, không ôi thiu, kém chất lượng.
• Không chọn những thực phẩm nhiễm chất độc hóa học, hoặc các loại thực phẩm chứa độc như nấm lạ, khoai tây mọc mầm, cá nóc,…
  • Bảo quản thực phẩm
• Bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh ở nhiệt độ phù hợp và trong thời gian cho phép.
• Không để thức ăn ở ngoài quá hai giờ, không quá một giờ đồng hồ vào mùa hè hoặc khi thời tiết nắng nóng vì có thể gây hư hỏng, ôi thiu.
  • Chế biến thức ăn 

    

• Rửa tay trước khi tiếp xúc thực phẩm, trong và sau khi chế biến món ăn để ngăn ngừa sự xâm nhập của vi khuẩn qua đường ăn uống.
• Làm sạch các nguyên vật liệu trước khi chế biến món ăn.
• Vệ sinh sạch sẽ dụng cụ nấu nướng, ăn uống; rửa sạch bằng xà phòng và nên rửa bằng nước ấm.

Rửa tay sạch sẽ để ngăn ngừa vi khuẩn

• • Đảm bảo nguyên tắc “ăn chín uống sôi”

   Thực hiện nguyên tắc ăn chín uống sôi, chỉ ăn ở những nơi đảm bảo vệ sinh, tránh những nơi bụi bẩn, ẩm thấp. Bảo quản, chế biến thức ăn đúng cách tránh nguy cơ vi khuẩn xâm nhập gây ngộ độc.